Verrassende uitslag Roemeens referendum
ROEMENIË - Het Roemeens referendum waarbij de gays het in hun land nog moelijker zouden krijgen is een grote afgang geworden voor de organisatoren. Er werd dit weekend aan de burgers gevraagd er via een constitutioneel referendum in toe te stemmen het nog moeilijker te maken om het homohuwelijk te legaliseren. Het initiatief voor dit groots opgezette referendum werd genomen door een conservatieve groep in Roemenië en ondersteund door de invloedrijke Roemeens-Orthodoxe Kerk. Het was een heel gedoe.
Kiezers werd gevraagd of ze de definitie van familie in de Roemeense grondwet wilden herzien door van het huwelijk "een unie tussen een man en een vrouw" te maken in plaats van "een unie tussen echtgenoten". Met de omschrijving "een unie tussen echtgenoten" wordt een geregistreerde verbintenis tussen partners bedoeld die enigszins onduidelijk in de Roemeense grondwet wordt omschreven. Dat lijkt mooi maar gelijktijdig bestaat er in dit land daarnaast weer een andere wetgeving die maakt dat aan dit geregistreerde partnerschap geen wettelijke rechten kunnen worden ontleend ook niet als partners in het buitenland een huwelijk sluiten.
Premier Viorica Dancila maakte duidelijk dat ze de verandering steunde en zei dat ze voor waarden heeft gestemd waarin ze gelooft. De Roemeense wet verbiedt al huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht. Het tweedaagse referendum komt nadat de Coalitie voor Het Gezin daartoe een petitie met 3 miljoen handtekeningen heeft ingediend waarin wordt voorgesteld de grondwet te wijzigen. De groep zegt bezorgd te zijn over het feit dat jonge Roemenen op school leren over zogenaamde niet-traditionele gezinsarrangementen.
Maar critici, waaronder ambtenaren van de Europese Unie, zien de voorgestelde constitutionele wetswijziging als een onrechtmatige methode om lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender mensen zich tweederangsburgers te laten voelen. Ze waarschuwen ook voor het eventueel daarop volgende kleineren van mensen uit huishoudens van alleenstaande ouders of ongehuwde koppels die kinderen grootbrengen.
De belangrijkste orthodoxe kerk van Roemenië steunde weliswaar de stemming via het referendum, maar een protestantse kerk, gesteund door de president van Roemenië, noemt het een poging om "de aandacht af te leiden van (overheids)corruptie, schending van het rechtssysteem....en vijandigheid tegenover de Europese Unie en democratie".
Ook anderen waren het niet eens met het referendum. Homorechtenactivisten sloten niet uit dat de voorgestelde grondwetsherziening homofobie zou kunnen aanmoedigen. Zij hebben er bij de Roemenen op aangedrongen het referendum te boycotten omdat zij vinden dat het de boodschap verspreidt dat relaties tussen personen van hetzelfde geslacht onwaardig zijn en geen recht op erkenning of bescherming behoeven.
Het referendum ging wel door en vereiste een opkomst van 30 procent van de geregistreerde kiezers om geldig te zijn. Opiniepeilingen voorspelden een opkomst tot ver boven de benodigde drempel. Eén opiniepeiling voorspelt een opkomst van 34 procent - boven de benodigde drempel - met 90 procent ten gunste van een effectief verbod op het homohuwelijk.
De uitslag was dat de kiesdrempel niet werd gehaald. Er was een opkomst van 20 procent van geregistreerde kiezers. Deze uitslag was voor veel regeringen in Europese landen verrassend. Zij dromen ervan dat ook in Roemenië de rechten van de homoseksuele gemeenschap ooit volledig worden gerespecteerd. Voor hun is deze uitslag een hoopvol teken richting toekomst. In ieder geval staat de deur nu op een kier...
AUTEUR: STEFAN J. BOS
ILLUSTRATIE: BEN HEYTZE