Expositie ‘Mode op de bon’
De expositie ‘Mode op de bon’ is ontwikkeld door het Verzetsmuseum Amsterdam. De tentoonstelling laat de veranderingen van het modebeeld in oorlogstijd - de tweede werekdoorkog - zien. Het is ingetwijfeld een oprechte en optimistische visie over de mode gedurende de tweede wereldoorlog als je zoals ondergetekende zelf die tijd en de kleding die toen gedragen werd hebt meegemaakt en het je nog allemaal heel goed kunt herinneren. Het is ook zeer te appreciëren dat latere generaties bepaalde herinneringen aan die vreselijke jaren in ere houden. Maar toch... Ik heb het inderdaad allemaal zelf meegemaakt en gelooft u mij: wij hadden toen heel wat anders aan ons hoofd dan het modebeeld. Alhoewel het kledingbeeld er natuurlijk in die tijd wel heel anders uitzag.
Toch laat de expositie wel een herkenbaar modebeeld zien want er waren nu eenmaal geen nieuwe kleren in de lege winkels te vinden dus moesten de oude kleren steeds weer worden vermaakt. Hier of daar was nog wel eens heel zeldzaam wat te koop maar dat kon dan alleen met bonnen van bonkaarten worden aangeschaft..
Daarom werden oude kleren uit de lappenmand gehaald en de stof opnieuw gebruikt. Mantelpakjes van vermaakte herenkostuums, jurken van meelzakken en trouwjurken van parachutestof. Maar ook van beddelakens, tafelkleden en gordijnstof werden kleren gemaakt. Natuurlijk waren er ook geen nieuwe schoenen en ik mocht mij als kind gelukkig prijzen dat ik op klompen mocht lopen.
Direct na de Duitse bezetting in 1940 valt de import weg. Textiel gaat ‘op de bon’, maar ook met bonnen is er al snel vrijwel niets te koop. Tientallen jurken en andere kledingstukken uit de oorlog, damesbladen, foto’s en films van chique modeshows daarna laten zien hoe het modebeeld na de oorlog totaal verandert.
Met creativiteit, hergebruik en improvisatie proberen de Nederlandse vrouwen er tijdens de bezetting in de tweede wereldoorlog zo acceptabel mogelijk uit te blijven zien. Er ontstaat een nieuw 'modebeeld' wat vanaf 25 maart tot 1 november is te zien in de tentoonstelling ‘Mode op de bon’ in Nationaal Monument Kamp Vught.
De expositie is ontwikkeld door het Verzetsmuseum Amsterdam. Reserveren kan men via de site van nmkampvught.nl (en is noodzakelijk in verband met de corona-maatregelen).
De teksten van expositie ‘Mode op de bon’ zijn in het Nederlands en Engels. Het museum is gesloten tot 16 maart.
Verschillende persoonlijke verhalen verlevendigen de tentoonstelling. Verhalen over het leven dat door gaat, maar ook verhalen over de beroemdste modehuizen als Hirsch en Co en Gerzons, die door Jodenvervolging ten onder gaan.
Het idee van de feestrok of bevrijdingsrok komt van verzetsstrijder Mies Boissevain-van Lennep, die ook gevangene in Kamp Vught was. Na de bevrijding maakte ze een rok van lapjes die voor haar dierbare herinneringen droegen. Zo ontstond een heel persoonlijke rok vol verhalen. Een comité onder leiding van Mies Boissevain zag de feestrok als nationaal symbool voor troost en saamhorigheid, die op nationale feestdagen gedragen zou worden. Haar ambitie kreeg landelijk echter niet de navolging die werd beoogd. In de wisselexpositie zijn twee kleurrijke feestrokken te zien.
Tegenwoordig is een overvloed aan kleding beschikbaar. Tegelijk is hergebruik onder modeontwerpers nu een trend. Niet omdat er een tekort is, maar vanwege het besef dat we te veel verspillen: 18 kilo kleding per persoon per jaar. In de tentoonstelling zijn ontwerpen te zien van onder meer Viktor&Rolf en Yasmina Ajbilou (House of Useless), gemaakt van gerecyclede kleding.
Je kunt ook bepaald niet zeggen dat modebewuste jongeren van nu het leed van vroegere generaties koud laat. De grote publieke belangstelling voor vintage-fashion en de bijbehorende verhalen nemen juist hun gedachten en hun verbeelding heel vaak in beslag.
Nationaal Monument Kamp Vught werkt voor deze expositie samen met de mbo-opleiding Junior Stylist van het Koning Willem I College in ’s-Hertogenbosch. 23 studenten werken elk een ontwerp uit, waarbij zij zich laten inspireren door de mode uit de oorlog. Een vakjury kiest vier ontwerpen uit die een plek krijgen in de expositie.
Expositie ‘Mode op de bon’: een nieuw modebeeld in oorlogstijd
Nationaal Monument Kamp Vught
25 maart tot 1 november 2021
FOTO: LIBELLE ARCHIEF SPAARNESTAD 9-3-1943