SP:"Geheime diensten werken juist in het geheim..."
Echte journalisten worden toch gekenmerkt door bepaalde principes die te maken hebben met hun vak en heel precies weten wat je wel of wat je juist niet openbaar maakt? Of is het woord eerbaarheid opeens out of order doordat iemand in een bepaalde positie wordt gedrongen? Mogelijk ook daarvoor kiest? Het zijn vragen en dilemma's die in allerlei ook niet journalistieke levens op kleinere of grotere niveaus een scenario laten zien waarop vele visies mogelijk kunnen zijn.
Toch zijn er altijd journalisten die net als bepaalde klokkenluiders niet anders kunnen dan eerlijk melden wat voor bedrog of gevaarlijke situaties ergens spelen. Dat vereist een groot gevoel van verantwoordelijkheid van deze 'melders' want het is niet gezegd dat elke cover ook een ware beerput dekt. Als gezegd: er is niet altijd alleen sprake van verschillende belangen maar ook van uiteenlopende visies daarop. Je kunt een conflict bijvoorbeeld foutief of opruiend aandikken of juist ook proberen verschillend uitgangspunten te verbinden.
SP'er Ronald Van Raak wil naar aanleiding van de AIVD-affaire rondom misdaadjournalist Bas van Hout opnieuw het debat openen over het werven van informanten door de AIVD.
Het Kamerlid zegt in de Volkskrant dat inlichtingendiensten voortaan geen journalisten meer zouden moeten benaderen. Hij deed dat voorstel eerder al tevergeefs bij de behandelingen van de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). “Maar deze zaak wijst opnieuw op het belang van zo’n verbod”, zegt Van Raak. “Geheime diensten werken in het geheim, terwijl journalisten als taak hebben om zaken openbaar te maken. Dat zijn zulke verschillende functies dat inlichtingendiensten gewoon geen journalisten meer moeten benaderen.”
Ook andere Kamerleden zijn kritisch. Ze vrezen dat de kwestie met Van Hout andere bronnen zal afschrikken. Ze willen dan ook uitleg van minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren over de zaak en de lessen die de dienst heeft getrokken. "Dat zou maar een deel van de discussie zijn, "zegt internationaal politiek journalist Stefan Bos. "Maar je kunt veel beter voorstellen dat de journalistiek zelf hierover gaat debatteren. Ik vind ook dat er te veel aandacht gaat naar de rol van de AIVD. Het gaat hier vooral om de journalistiek zelf."
Wat bedoel je daarmee?
Stefan Bos van BosNewsLife : "Wat ik in vooral die discussie heb gemist is dat tot nu toe niemand Bas Van Hout heeft gevraagd of hij het wel ethisch verantwoord vindt om als journalist ook te werken voor de AIVD. Denkt hij niet dat hij hierdoor een aanslag pleegt op het vak van de journalistiek? Vindt hij niet dat hij hiermee bronnen in gevaar brengt en het ook andere bronnen moeilijk maakt om journalisten te vertrouwen? Zoveel jaar werken voor de AIVD ondermijnt de journalistiek in een tijd waarop wij als journalisten ook gevoelige onderwerpen zo goed mogelijk in kaart proberen te brengen..."
Soms zullen bepaalde onderwerpen naar buiten komen en weten mensen niet meteen goed hoe ze daar op zouden moeten reageren... Er is nepnieuws en echt nieuws bijvoorbeeld...
"Äbsoluut waar maar daar gaat het niet om. De discussie spitst zich volgens mij te veel toe op de manier hoe het allemaal naar buiten wordt gebracht. Een hoop wollig gedoe daarover maar naar mijn mening is de echte vraag hoe het kon dat deze vooraanstaande journalist zo lang voor de AIVD heeft gewerkt en daarmee het vak journalistiek in een kwaad daglicht heeft gesteld. Dat ook nog eens in een tijd waarin ons vak toch al onder grote druk staat door nepnieuws en een dikwijls twijfelachtige informatiestroom via social media."
De werkelijkheid is nu eenmaal nogal ingewikkeld... Wat zou jij dan beslist wel willen bespreken in het kader van deze zaak?
"... De publiciteit over deze kwestie gaat nu meer over de AIVD en het lek en hoe het naar buiten is gekomen. Maar niet over de kernvraag: hoe is het mogelijk dat een bekend journalist zo lang zijn vak in dienst heeft gesteld van de AIVD? De journalistiek zou zichzelf hierover eens in de spiegel moeten aankijken over het ontwijken van antwoorden op de kernvraag in deze mistige affaire."
Een mistige affaire die de journalistiek zeker geen eer aandoet... Zo luidt ongetwijfeld de mening van veel collega-journalisten. De grote belangstelling begon allemaal doordat de Volkskrant zaterdag schreef dat misdaadjournalist Bas van Hout een bron was van de inlichtingendienst. Hij zou echter onvoldoende beschermd zijn door de inlichtingendienst en jarenlang gevaar hebben gelopen. Dit zal hem inderdaad ongetwijfeld geen benijdenswaardige positie hebben opgeleverd ondanks een forse financiële compensatie.
..