Boek: Mijn moeder en ik - een huis vol jurken ...
De titel van het boek 'Mijn moeder en ik - een huis vol jurken en geen plaats voor mij' prikkelt meteen mijn nieuwsgierigheid. Aangezien mijn moeder toen ik nog heel klein was is gestorven in de oorlog en ik vervolgens door een reeks pleegmoeders werd begeleid wil ik die lacune over de dochter-moeder gevoelens altijd graag aanvullen. Later werd ik zelf moeder en het was voor mij een geweldig mooie ervaring maar ik vind het nog altijd heel boeiend iets over de gebruikelijke emotionele verbondenheid in de levensfase daarvoor te lezen. En des te meer aangezien er juist een artikel bij de Couturekrant was binnen gekomen over een expositie van Singer Laren The White Blouse.
Dat betreft een expositie van fotograaf Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier die geïnspireerd werd door het in 2015 herontdekte schilderij van James McNeill Whistler uit 1870 Symphony in White. The Girl in the muslin Dress. De schilder - een Amerikaanse impressionist - ging het vooral om de wit kanten kleding die het model draagt. De fotograaf Marie-Jeanne maakte daarop portretten van intrigerende mensen en hun voorliefde voor een wit overhemd of blouse. Ergens wordt mij daarop het boek getiteld "Mijn moeder en ik - een huis vol jurken en geen plaats voor mij" overhandigd omdat het hier ook nogal nadrukkelijk om witte jurken gaat. Gossie... Dank. Ik ga er aan beginnen.
Vaak vind ik 'waar gebeurde' verhalen moeilijk te verwerken want zelfs als het allemaal ook echt waar is betwijfel ik of de feiten objectief zijn weergegeven. Aan de andere kant kunnen mensen met een andere visie op hoe wij een situatie zien of ervaren ook hun eigen onmiskenbare waarheid hebben al zou enige correctie al dan niet terecht wel kunnen maken dat hun verhaal er toch heel anders uitziet. Maar bij een boek lever je je een tijd over aan wat de auteur je voorschotelt. Ik begin er aan. Waar gaat dit witte jurken- boek over?
Na de dood van haar moeder Anne, staat Mary voor de onmogelijke opgave om haar huis leeg te halen. Een huis dat van onder tot boven gevuld is met rommel, de stille getuigen van het feit dat haar moeder de grip op haar leven verloren had.
Na een zware tien jaar in het klooster - Anne is niet geschikt voor het dwingende, benauwende kloosterleven - probeert ze een nieuw doel te vinden in de 'gewone' wereld. Ze trouwt en wordt moeder, maar aan haar prille geluk komt abrupt een einde als haar man homo blijkt te zijn. Gedesillusioneerd en verslagen blijft Anne achter met haar jonge dochtertje Mary.
Mary groeit op in een overvol huis met stapels oud papier, bergen waardeloze 'schatten' en een onbereikbare moeder met wie ze toch een goede band heeft. Wanneer ze het huis uitgaat om haar eigen leven op te bouwen raken moeder en dochter, ondanks hun nauwe verbondenheid, steeds verder van elkaar verwijderd.
De betekenis van dit prima vertaalde wel wat lange verhaal wordt dan aldus samengevat: Mijn moeder en ik beschrijft op onnavolgbare wijze hoe de band tussen moeder en dochter tegelijkertijd kan knellen en te los kan zijn. Een waargebeurd verhaal dat alle moeders en dochters zal aanspreken en ontroeren.
Als buitenstaander lezend over al dat zogeheten moederlijke en dochterachtige jeugdgeluk denk ik: Wat ben ik blij niet die innige liefde en tevens ellende te hoeven hebben meegemaakt. Maar ik heb vriendinnen met een innige liefde voor hun moeder die hun dochter naar mijn indruk altijd hebben gekleineerd of op de plaats gezet. Misschien was het noodzakelijke vastberadenheid om de teugels in het gezin in handen te houden. Er zijn ook vrouwen zonder kinderen die ik heb meegemaakt die een eerbare grote liefde voor de kinderen van anderen ten toon spreiden en veel voor zo niet alles voor die kinderen betekenden.
De moeder van de dochter uit dit boek is net zo onschuldig naief als de mooie witte jurken die een rol spelen in het verhaal. We kennen allemaal in ons leven emotionele dieptepunten maar waren er niet in alle tijden momenten en ontwikkelingen richting gezond verstand? Dieptepunten zijn altijd verbonden met vermoeidheid en de noodzaak tot het terugnemen van een evenwichtige energie. Dat kost heel eenvoudig tijd. Tijd en nog eens tijd. Je kunt niet altijd maar door groeien en alles altijd goed doen wat anderen of jijzelf van je verwachten. Sommige mensen storten zich in een quick fix maar herstel gaat om rusttijd voor jezelf. In het verhaal verteld in dit boek is alles even 'nooddruftig'. Een ouderwets woord voor mensen die niet ophouden met het zichzelf overgeven aan een quick fix.
Dat heeft uiteraard ook te maken met een tijdsbestek waarin alles buiten de norm om even vreselijk werd gevonden. Het familieleven uit dit boek werd met de nodige scénes aangevuld in een klooster met gemene zusters en een reality-starachtige pater. Tot de ongelukkige homovader toe smeedden zij een wreed tafereel van toen over 'hoe het heurt' en het boek kwam bij ons nog wel uit in 2017. Niet eens zo lang geleden. Alsof de liefde voor witte jurken al die valse dromen en treurige ambities konden goedmaken.
Maar misschien ben ik te weinig geneigd tot vertrouwen op familiegeluk vanuit de ervaringen in mijn jeugd. Te weinig aangepast aan de norm? Het werd mij en anderen ongetwijfeld vaak verholen oif duidelijk toegevoegd. Het zij zo. Daar kan geen prachtige witte jurk ook maar iets aan veranderen.
Boek: Mijn moeder en ik - een huis vol jurken en geen plaats voor mij
Auteur: Mary Pflum Peterson
Uitgever: HarperCollins
Vertaald door Karin Schuitemaker