Prinses Beatrix viert 111 jaar Erfgoedvereniging Heemschut
WOUDRICHEM - Prinses Beatrix is zaterdagochtend 14 mei 2022 aanwezig bij de jubileumbijeenkomst van de 111-jarige Erfgoedvereniging Heemschut in de Sint-Martinuskerk in Woudrichem. Prinses Beatrix is beschermvrouwe van Erfgoedvereniging Heemschut. Zonder Heemschut zou Nederland er anders hebben uitgezien. Minder mooi. Minder bijzonder.
Sinds 1911 zet Erfgoedvereniging Heemschut zich in voor het behoud van cultureel erfgoed. Dat doet de vereniging onder meer via haar provinciale commissies en thematische werkgroepen en door de inzet van vrijwilligers en haar ruim 5000 leden. Tijdens de jubileumbijeenkomst wordt stilgestaan bij het werk van de vereniging in het verleden en in de toekomst. Ook wordt ingegaan op de samenwerking van particulieren en overheid bij erfgoedbehoud.
Heemschut voorkwam veel sloop en verregaande aantasting, zoals van de Sint Servaasbrug in Maastricht, huize Beeckestein in Velsen, het badpaviljoen van Domburg, de metrokunst in Amsterdam, de molenstomp van Schuddebeurs, de watertoren van Leerdam, de Tricotfabriek in Winterswijk of de Cocosfabriek in Harlingen. Maar het gaat veel verder met Heemschut. Ofwel het kan niet op... Een greep uit de de prestaties van Heemschut is niet volledig.
Zo werd er gestreden voor de stedelijke omgeving: het behoud van de stadswallen van Geertruidenberg. Dankzij Heemschut bleef de Binnendieze in Den Bosch een open water. Nu is het de meest unieke toeristische attractie van de Brabantse hoofdstad. Heemschut droeg bij aan behoud en herstel: door het waarderen van particulier initiatief (uitreiking monumentenprijzen), de heroprichting van het Noord-Zuid Hollandsch Koffiehuis in Amsterdam en de restauratie van het historische stadje Woudrichem.
Recentelijk heeft Heemschut samen met het Cuypersgenootschap ook de aandacht weten te vestigen op behoud van de bijzondere wederopbouwarchitectuur. De waardering is enorm gegroeid. Als onderdeel daarvan is ook het redden van wederopbouwkunst belangrijk geworden. Herplaatsing of hergebruik wordt hier ook gepropageerd.
Heemschut had en heeft lang niet altijd succes. Veel ging verloren, waarvan we nu soms veel spijt hebben. Het Van Dishoeckhuis in Vlissingen is zo'n voorbeeld. Maar ook de recente sloop van een waardevolle sporttribune in Assen. In 2008 verdween de Pius-X-kerk te Amsterdam. Historische boerderijen, zoals in het Overijsselse Heemse in 2013, werden gesloopt. In Puttershoek verdween in 2014 een prachtig oud gemaal, ‘t Hooft van Benthuizen.
Ook de aantasting van waardevolle cultuurlandschappen in alle provincies gaat nog steeds door. Windmolenparken, dijkverzwaringen en buitendijks bouwen en hoogbouw bij historische stadskernen bedreigt ons cultuurlandschap. Om nog maar niet te spreken van de vele nieuwe bedrijventerreinen, die niet landschappelijk worden ingepast.
Bijzondere aandacht vraagt de aardbevingenproblematiek in Groningen, waar een heel historisch landschap dreigt te worden weggevaagd. Daarom is Heemschut heel erg blij met steun van leden.
Heemschut pleitte in heel Nederland voor de oprichting van schoonheidscommissies en Heemschut stond aan de wieg van de oprichting van organisaties die zich met specifieke monumenten bezig houden.
De jubileumbijeenkomst met prinses Beatrix wordt afgesloten met de uitreiking van de Ton Kootpenning. Deze penning is voor personen die zich bijzonder hebben ingezet voor behoud en bescherming van monumenten in Nederland.