Arnhemmers omarmen historisch icoon
ARNHEM – Restauratie van de statige Eusebiuskerk - gelegen in het hart van de Gelderse hoofdstad - is helaas hard nodig. Oorzaak is onder meer de slechte staat van het natuursteen dat is gebruikt voor onder andere de ornamenten van de kerk.
En natuurlijk de ‘bekleding’ van de toren. Ook de manier waarop dit natuursteen is aangebracht aan de kern van de toren vraagt om ingrijpen. Daarvoor werd een benefiet-avond georganiseerd. Wijnhandel Appeldoorn BV heeft tijdens Proef De Eusebius het eerste exemplaar van de speciale Eusebiuswijn aan wethouder Gerrie Elfrink van de Gemeente Arnhem overhandigd.
De benefietavond, gepresenteerd door de bekende Arnhemmer Emile Hartkamp, bracht ruim 20 duizend euro op. Onder andere Het Gelders Orkest, ArtEz en Vitesse verleenden hun medewerking. De natuursteensoort Ettringer Tuf, die op grote schaal is toegepast bij de bouw en restauraties van vele kerken in Nederland, is in de loop der jaren minder duurzaam gebleken dan lang werd gedacht.
Ettringer Tuf blijkt, meer dan andere natuursteensoorten, kwetsbaar voor vocht – en temperatuurwisselingen. Hierdoor zijn scheuren ontstaan, zowel in de stenen zelf als tussen de stenen onderling. Dat gebeurt vooral bij stenen met veel details, zoals het beeldhouwwerk en de ornamenten. Vlakke stenen hebben er veel minder last van.
De verwering van het natuursteen treedt als eerste op bij relatief kleine ‘onderdelen’ maar tast nu ook steeds grotere stukken aan. Zo staat op circa 50 meter hoogte een pinakel van ruim een meter hoog die bij de vorige restauratie werd vervangen, nu compleet los op zijn voetstuk van oude tufsteen. Dit ruim honderd kilo zware gevaarte dreigde al naar beneden te vallen.
In welk tempo het natuursteen ‘slijt’, is niet te voorspellen. Vast staat wel dat het proces niet is te stoppen. Overigens is tufsteen niet in alle gevallen ‘slecht’: in het bovenste deel van de toren – de Lantaarn – heeft het tufsteen zich juist heel goed gehouden. Het is niet zo dat bij de eerdere restauratie uit kosten- of andere overwegingen is gekozen voor een verkeerde of slechte steensoort: de structurele problemen van deze soort tufsteen zijn pas sinds kort bekend.
Ook het verhaal dat de steen slecht is omdat deze met dynamiet gewonnen zou zijn, is niet waar.
FOTO: ARNOUD JORDAN