Phia Baruch: De moeder met de perfecte dochter
In het tuincentrum stond een lange rij mensen bij de verschillende kassapaden naast elkaar af te rekenen. Het viel me op hoe zelfverzekerd ze grote hoeveelheden planten met moeilijke namen op de band neerzetten. Vermoedelijk hadden ze wel vooraf alles goed op internet bestudeerd, dacht ik. "Het had me enigszins duizelig gemaakt toen ik al die eilanden van plantenpracht had bekeken, maar ik had mijn tocht hierheen ook veel beter moeten voorbereiden," bekende ik aan mezelf. Ik zette met een soort nederig gevoel slechts één plant op de band toen mijn naam werd geroepen vanuit het andere kassapad.
Daar stond de in sommige kringen beroemde entertainer Jacky in een heel gewoon joggingpak met haar armen vol planten druk naar me te wuiven. "Ik ben blij weer terug te zijn," riep ze. "En dan moeten wij elkaar hier ook weer ontmoeten? Dat kan geen toeval zijn, want ik heb juist aan jou gedacht. Zie je zo..."
Nadat de rij was opgeschoten en we allebei in een soort lounge met planten naar de glazen uitgang liepen, vroeg ze me: "Ik ben terug van een tournee door Japan en wil de tijd voordat ik weer wegga gebruiken om ons balkon wat op te knappen..." Ze bleef even stilstaan en zei: "Mijn dochter en haar vriendin wachten buiten op mij. Ik wilde je vragen... Kun jij mij misschien helpen? Sinds ik terug ben, is er geen klik meer tussen ons. Ze lijkt wel kwaad op mij. Kunnen we of ik alleen niet eens bij je langskomen?"
"Ja, natuurlijk. Wanneer had je willen komen? Misschien kunnen we ergens afspreken?"
Ik begrijp dat ze dit niet voor niets vraagt en ben benieuwd om dadelijk haar perfecte dochter te zien. Zolang ik haar ken, heb ik bijna tot vervelens toe de verhalen over haar superdochter gehoord, die zo goed kon leren en voortreffelijke dingen in de e-sport doet. Jacky is iemand die veel en graag reist voor haar werk en altijd vol energie en verhalen zit als ze weer thuis komt.
We wandelen verder naar de uitgang waar de superdochter en een vriendin met verveelde gezichten op haar wachten. Ik word arrogant en ook enigszins wantrouwig bekeken door het tweetal. "Je hoort ze denken: wat heeft moeders nu weer voor vermoeiends voor ons op de planning staan?" Ze stappen met Jacky in haar auto en racen weg.
Ik loop de andere kant uit en benijd haar niet. De volgende dag word ik gebeld en spreek ik met Jacky af in een bruin café waar je een grote of kleine kop koffie kan bestellen en ze niet om het kwartier vragen wat je verder nog wilt.
Jacky heeft een prettige stem en giert het soms uit als ze vertelt over haar optredens. Na een tijdje komt toch haar gemis aan contact met haar dochter ter sprake. "Ik dacht altijd dat wij elkaar begrepen," zegt ze. "Ik heb haar alleen moeten opvoeden. Je weet hoe hard ik gewerkt heb en altijd voor oppas heb gezorgd als ik er niet was. Maar het lijkt de laatste tijd wel of ze kwaad op me is... Ze wil ook altijd alleen op haar kamer zijn, en vroeger was dat heel anders. Wat zou ik toch anders moeten doen?"
Ze heeft het er heel moeilijk mee, en dat kan ik heel goed begrijpen nadat ik haar gisteren met die twee zag wegrijden. Maar ik moet haar toch een niet zo aangename waarheid vertellen. "Vroeger was het fijn om weer thuis te komen," zegt ze. "Nu is de sfeer totaal veranderd. Ze wil ook niet meer samen met me eten."
Ze weet net zo goed als iedereen dat kinderen bij het opgroeien in een vervelende puberteit kunnen belanden en dat sommige daar jarenlang in blijven hangen. "Dit is anders," zegt ze. En ik knik bevestigend voordat ze in een huilbui belandt. "Het zit dieper," zeg ik. "Misschien kun je er wel iets aan verbeteren, maar het is niet makkelijk. En je hoeft je ook niet schuldig te voelen. Het vraagt alleen wat inzicht van je en wat diplomatie..."
Ze heft haar handen in de lucht: "Ik ben totaal niet diplomatiek," zegt ze. "Hoezo? Vertel het toch maar..."
Ik leg haar voorzichtig uit dat ze haar dochter altijd — met begrijpelijke moederlijke trots — op een voetstuk heeft geplaatst. "Je hebt haar heel goed begeleid, maar je hebt haar wel in een soort ultieme volwassenheid gebracht terwijl jij als de vrolijke reizigster lekker avontuurlijk en een beetje ondeugend thuis kwam. Dat heeft de rollen omgekeerd, want zij is de dochter en jij bent de volwassene."
Ze weet dat het klopt, maar zegt: "Ik vind mijn werk fantastisch. Moet ik dat opgeven voor haar? Dat doe ik niet. Dat kan ik niet."
Natuurlijk hoeft ze dat niet. Ze moet haar dochter alleen meer in het middelpunt plaatsen en zelf wat vaker een stapje terugdoen. Maar dat is niet zo simpel te veranderen.
Het vraagt tijd en enige improvisatie, want de superdochter moet ook bereid zijn van rol te veranderen. Ze kan dan ontdekken dat ze niet altijd zo perfect hoeft te zijn, maar ook fouten mag maken of niet meer van alles exact op de hoogte hoeft te zijn.
Dat zal bij elkaar nog wel een tijdje duren, maar door gesprekken vanuit een beter inzicht kunnen de heftige emoties vervlakken en wellicht wordt hun band, als ze er allebei aan toe zijn, toch een stuk beter.
We praten er nog even over door en ik merk dat ons gesprek Jacky goed doet. "Zo had ik het nog niet bekeken," zegt ze. "Ik moet er nog wat over nadenken, maar ik ga er zeker mee aan de slag."
DOOR: PHIA BARUCH
ILLUSTRATIE: IVOR RAY