Ik kwam in een filmverhaal terecht...
Mijn dakloze vriend kwam ik tegen op zijn gebruikelijke plek. Zijn gezicht stond op deze zonnige dag op onweer en hij tuurde in de verte. Ik zei: ”Wat scheelt eraan makker?" Ha, vriend! Je weet nog de vorige keer dat ik vertelde over Oleg?" "Ja, die rijke Rus op de Veluwe, heb je hem op zijn vaste lijn kunnen bereiken?" Dat bleek niet het geval. ” Het nummer dat ik had werkte niet. Zijn telefoon ging niet over en gaf in plaats daarvan een niet bestaand toontje. " Merkwaardig"," dacht ik. En ik zei: “Oh - oh... Dat is niet fraai."
Maar wat zou ik kunnen doen? Hem meenemen naar dat adres toe, de politie bellen? Of een privé detective inhuren! Bestaan die mensen echt eigenlijk of alleen in boeken? Ik besloot zelf mee te gaan met mijn dakloze vriend. Zijn gezicht klaarde meteen op toen ik dit aan hem voorstelde. "Puur The - A-Team - style?"vroeg hij. "Love it when a plan comes together,” voegde hij daaraan toe. (Voor wie die beroemde tv- serie uit de vorige eeuw niet gezien heeft: dit was een running gag van Hannibal de leider van een groep Vietnamveteranen). We gingen er met de auto op af.
Diep in de bossen reden we langs een afgelegen weg naar de villa van Oleg. Daar zagen we dat de poort in het buitenhek rond het park wijd open stond, wat mijn dakloze vriend direct al vreemd voorkwam. “Dat hek gaat automatisch open en dicht en vooral dicht!” mopperde hij. Voorzichtig slopen wij de tuin in. Ook de voordeur stond open. Binnen kwamen we in een ongelooflijke chaos terecht. Er lag een kostbare kroonluchter half op zijn kant op een aan flarden gesneden chaise longue. Plukken kussenvulling lagen als klonters sneeuw op een van de muur gerukt landschapsschilderij. Een duur uitziend doek wat nu wel voor veel geld gerestaureerd zou moeten worden. Alles was overhoop gehaald.
We sprongen over wat kapot geslagen stoelen en een krakkemikkig tafeltje en doorzochten alle vertrekken. Oleg zelf was echter nergens te vinden. Mijn dakloze vriend keek weer zorgelijk. We besloten terug te keren naar mijn auto die, heimelijk achter was struiken was geparkeerd. Mijn dakloze vriend lichtte een tipje van de sluier op en probeerde te verklaren wat zich hier mogelijk had voltrokken. ” U moet weten dat geheime diensten van verschillende mogendheden veel belangstelling hebben voor een uitvinding van Oleg die enorme internationale consequenties kan hebben."
Ik zuchtte en luisterde verder. Het leek wel of ik per ongeluk op een filmset van een James Bondfilm was beland. Een beetje ongeduldig zei ik: "Het gaat dus niet om een kunstdiefstal of heeft het wat met politiek te maken? " (Mijn verwaande buurman probeert mij altijd al te vaak over de huidige politiek door te zagen) Ik zag dat mijn dakloze vriend er aan twijfelde of hij mij van alles precies op de hoogte zou brengen. "Je hoeft het heus niet te vertellen," zei ik maar hij begon het toch allemaal uit te leggen.
"Oleg is een technisch genie maar zoals je weet zijn genieën altijd een tikje anders dan anderen." Ik knikte bevestigend. "Oleg heeft tijdens het communisme in Rusland een doomsday device ontwikkeld. " Ik slikte. "Een wát?" Hij ontdekte het per ongeluk toen hij een weermachine probeerde te maken - u weet wel om- het- te - laten -regenen in woestijngebieden.”
"Nu wordt het interessant," dacht ik. Het klonk namelijk als een wapen van een end boss in een James Bond film, die de wereld wil vernietigen en zichzelf eventueel ook erbij. “Ah nee," zei mijn dakloze vriend, ”De wereld vernietigen... Dat niet. Alleen de opkomende middenklasse uitschakelen. Dat gebeurt nagenoeg zonder dat het opvalt. De hele middenklasse wordt doodsbang gemaakt en kan daarmee worden vernietigd, want zij vormen een bedreiging voor de machthebbers."
"Middenklasse een bedreiging... hoe bedoel je?"
"Kijk... Als de mensen niet meer bang hoeven te zijn voor hun bestaan, dan gaan ze over andere dingen nadenken. Bijvoorbeeld over vrijheid, gelijkheid en broederschap. Dat kun je als machthebber er echt niet bij hebben. Al dat gezeur, al die vragen, veel te lastig. Je wilt de macht gewoon strak zelf houden. Dit geldt voor alle totalitaire machtssystemen. Zowel voor het Partij Communisme alsook Aristocratische heerschappijen. En nu ik er wat meer over nadenk... maakt enig overwicht door angst het altijd veel makkelijker voor iedereen met macht. Een arme sloeber die de hele dag moet werken om te overleven houdt zich er niet mee bezig waarom hij zo weinig heeft en een ander veel. Hij is veel te moe en valt na zijn werk uitgeput in zijn stoel... "
Ik voelde me nu wel een beetje schuldig toen hij dat zo uitlegde, want ik heb een heel comfortabel bestaan maar houd me er ook niet zo mee bezig. "Het leek me trouwens ook een beetje op iets uit een science fictionverhaal. “Interessant makker. Maar hoe relateert dit tot het doomsday device?” vroeg ik.
Mijn vriend antwoordde: ”Heel simpel, Het werkt via mensen doodsbang maken. ” Ontredderd blijven de MKB’ers achter als de klanten hun aankopen door grote angst niet meer bij hun gaan doen. Dan komt er geen geld meer binnen en moeten deze MKB’ers failliet gaan en een baan gaan zoeken. Reken maar dat het vroeger ten tijde van het Partij Communisme ook zo is gegaan. Ze kwamen daarna bij wijze van grote gunst onderaan op de partijladder terecht waardoor ze minder hard moesten zwoegen. Minder bang om niet meer te kunnen voortbestaan, zodat hun rebellerende geluid richting de machthebbers totaal verstomde."
"Uitvinder zijn is ook niet alles," dacht ik en zette de auto in beweging. "Voorlopig is dit een beetje veel om over na te denken makker. Je kunt hier nu niets aan doen. We rijden nu naar huis en komen er later wel op terug."
AUTEUR: PETER VAN BERKUM
ILLUSTRATIE: AIDAN