Phia Baruch: De eerste jeugdherinnering
- c o l u m n - In de boekenkast rondkijkend vond ik een boekje van Nico Scheepmaker, een gedreven journalist en bovendien een hele aardige man, die sinds 1990 al niet meer onder ons is. Hij schreef in zijn tijd voor grote kranten en uitgevers. Zijn boek waarin honderden mensen hem hun allereerste herinnering vertellen heeft vast veel andere mensen geinspireerd om daar zelf ook eens over na te denken.
Hij zegt onder meer dat het probleem bij de eerste herinnering is dat men vaak niet meer weet of men zich een gebeurtenis uit de kinderjaren werkelijk herinnert of dat men zich herinnert wat daarover verteld is. Een verhaal wat al zo vaak werd gehoord van de ouder of andere familie. Mijn ervaring is dat je ook als je geen familie hebt toch dingen van vroeger wéét maar dat zullen velen - vooral zij die wel familie hebben - als beterweters dat betwijfelen maar laten we iedereen zijn gelijk gunnen.
In dat boek kwam ik tussen al die verzamelde herinneringen ook zo'n verhaal tegen over de befaamde Franse filmster Simone Signoret. Hij schrijft dat hij deze markante persoonlijkheid zeer graag had leren kennen. 'Hoogstwaarschijnlijk omdat zij al die dingen deed die we niet van filmsterren verwachten.'
"... Het ging hem niet alleen om de mooie rollen die zij speelde maar ook omdat zij haar man Yves Montand ondanks zijn vele slippertjes trouw bleef. En ze bemoeide zich ook met de politiek: eerst was ze links-communistisch en daarna weer anti-communistisch. En ze schreef ook bestsellers waaronder 'Nostalgie is ook niet meer wat het was'. Ze vertelt ergens haar jeugdherinneringen die vooral over haar moeder (in de spiegel te zien-) gaat.
Ze vertelt: "Ik droeg mijn haar heel kort á la Jeanne d'Arc en mijn moeder nam me om mij te laten knippen mee naar de herenkappers. Ik zeg inderdaad 'kappers' want tussen mijn 5de en mijn 6de hebbn we wel een half dozijn kappers versleten. We kwamen binnen, ik werd op 2 telefoongidsen gezet tussen twee heren die zich lieten knippen en scheren.
Mijn moeder controleerde of de watten die tussen het grote kapperslaken en mijn nek werden gestopt wel schoon waren, wat alvast enige irritatie opwekte bij de haarkunstenaar die ze haar instructies gaf.
Dan ging ze zitten en glimlachte me toe in de spiegel. Ze pakte de lectuur die voorhanden was, altijd Le Rire of Sourire, dat wil zeggen, het pikante en typisch Franse quivalent van de Playboy. Ze bladerde die vol walging door en legde het ding daarna demonstratief terug op het tafeltje.
Zolang de kapper bezig was met mijn pony of de lokken opzij ging alles best, afgezien van de haartjes die in mijn ogen en op mijn neus vielen en die hij met een soort scheermes wegschuierde. Maar dan kwam het ogenblik dat hij aan mijn nek ging beginnen: twee bedreven, strenge vingers duwden mijn hoofd naar voren, het beeld van mijn moeder verdween in de spiegel, maar ik wist dat ik die zin, altijd dezelfde zou horen: "ik zou graag zien, meneer, dat u eerst uw instrument ontsmet," op het moment dat het geklik van de tondeuse hoorbaar werd en het werk zou beginnen. Het geklik stopte abrupt, ik bleef met gebogen hoofd zitten. De kapper zei zoiets van: "Mevrouw, u bent hier in een eersteklas salon."
Dan stond mjn moeder op, kwam op de stoel af, wees op de gasbrandertjes aan weerskanten van de spiegel en stak van wal met een korte inleiding over de gezondheidsleer. Het kwam er op neer dat ik nog maar een kind was, dat de volwassen cliëntéle maar al te vaak ziektekiemen bij zich droeg en dat die branders daar niet voor niets hingen.Dat alles op uiterst beleefde toon. Dan ging ze weer zitten.
De kapper hield zijn apparaat dus boven de vlam, niet zonder zijn vakbroeders een glimlach toe te werpen die mij niet ontging. Hij schoor mijn nek uit. Er werd ons geen gratis stukje zeep aangeboden. Het grote kapperslaken werd afgestroopt, we betaalden, gingen weg. Buiten zei mijn moeder tegen mij: "Naar die kapper gaan we nooit weer."
SIMONE SIGNORET VERTELDE NICO SCHEEPMAKER HAAR EERSTE JEUGDHERINNERING...
OP DE FOTO: SIMONE SIGNORET EN YVES MONTAND...