Fraude met Zorgcertificaten onderdrukt Menselijkheid in de Zorg
In veel verpleeghuizen betalen bewoners duizenden euro’s per maand, maar krijgen zij niet altijd de zorg en aandacht die zij verdienen. Recentelijk hoorde ik van een verpleeghuis waar bewoners 4000 euro per maand betalen en vaak halfgare maaltijden ontvangen, omdat er simpelweg niet genoeg personeel zou zijn om alles goed te verzorgen.
Voor hen voelt het als een transactie waarbij ze vrijwel alles “3-dimensionaal” moeten bestellen—een complexe en afstandelijke manier om te zeggen dat zij hun wensen moeten opdringen, terwijl er te weinig tijd en aandacht is voor individuele behoeften. Het roept de vraag op: gaat zorg nog wel over de medemens, of alleen over wat er op papier staat?
In dit licht is het zorgwekkend dat minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, samen met minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, recentelijk schreef dat de fraude met ervaringscertificaten (EVC’s) in de zorg toeneemt. Deze certificaten, bedoeld om werkervaring te erkennen, worden in veel gevallen misbruikt om snel en zonder volledige opleiding een zorgdiploma te verkrijgen.
De ministers baseren hun bezorgdheid op meldingen van het Openbaar Ministerie (OM), dat aangeeft dat honderden mogelijk valse certificaten zijn verstrekt, waardoor ongekwalificeerde personen in de zorg aan de slag zijn gegaan.
Wat Is de Waarde van Opleiding Als Medemenselijkheid Verdwijnt?
Het EVC-systeem biedt een kortere weg naar een diploma door werkervaring te erkennen, en kan helpen om het personeelstekort in de zorg te verkleinen. Toch blijkt dat deze noodoplossing ook risico’s met zich meebrengt: de afgelopen maanden is een forse toename zichtbaar van bureaus die snel EVC-certificaten verstrekken, waardoor sommige zorgverleners hun papieren wel hebben, maar niet per se de nodige kennis en vaardigheden.
Minister Bruins roept mbo-instellingen daarom op om zeer terughoudend te zijn met het verlenen van vrijstellingen via EVC’s, zeker voor zorgopleidingen waar kwetsbare mensen op de hulp van het personeel zijn aangewezen.
Maar wat zou er gebeuren als we zorg niet alleen op basis van diploma’s zouden beoordelen, maar ook op menselijke kwaliteiten zoals betrokkenheid, aandacht en respect voor de bewoner? De zorg mag dan te maken hebben met een personeelscrisis, maar dat mag niet ten koste gaan van de menselijkheid. Veel bewoners in zorginstellingen hebben juist behoefte aan een luisterend oor en persoonlijke aandacht, iets dat niet altijd meetbaar is in een diploma, maar essentieel is voor hun kwaliteit van leven.
Het Dubbele Gezicht van EVC’s in de Zorg
EVC’s hebben het potentieel om personeelstekorten in de zorg op te lossen door werkervaring om te zetten in vrijstellingen, waardoor zij sneller inzetbaar worden. Helaas zien we ook de keerzijde, waarbij certificaten soms verhandeld worden zonder dat de zorgverleners de volledige achtergrond of vaardigheden hebben om kwetsbare mensen bij te staan. Met de toenemende fraude ligt de druk om EVC’s te reguleren dan ook hoog, en het OM en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zetten zich in om misstanden aan te pakken.
Tijd voor Een Nieuwe Visie op Zorg
Bij het zien van deze ontwikkelingen kan men zich afvragen of de focus op diploma’s en certificeringen niet te veel is doorgeslagen, en of er een betere balans nodig is tussen opleiding en medemenselijkheid. Bewoners die afhankelijk zijn van zorg, hebben recht op meer dan alleen een opgeleid zorgverlener; ze hebben mensen nodig die zorgzaam en aandachtig zijn, die voldoende tijd hebben voor hun taken en die de bewoner zien als een persoon, niet als een nummer.
Zorg gaat uiteindelijk om mensen, niet om papieren. Hopelijk zetten de nieuwe maatregelen de eerste stap naar een zorgstelsel waarin er niet alleen gekeken wordt naar wat iemand op papier kan, maar ook naar wat iemand als mens te bieden heeft.