Duizenden protesten tegen ‘frauduleuze stemming’ in Servië
WORTHY NEWS/DE COUTUREKRANT - 1 januari 2024 - BELGRADO – Zondag keerde een gespannen rust terug in de Servische hoofdstad nadat duizenden mensen zich daar hadden verzameld voor het grootste protest tot nu toe tegen de harde president Aleksandar Vucic, die zij beschuldigen van het orkestreren van fraude bij de parlements- en gemeenteraadsverkiezingen deze maand.
De massabijeenkomst in het centrum van Belgrado op zaterdag vormde het einde van twee weken van soms gewelddadige straatprotesten tegen de gerapporteerde onregelmatigheden tijdens de verkiezingen van 17 december, die ook door internationale waarnemers werden veroordeeld. De afgelopen dagen heeft de Servische politie minstens 38 mensen aangehouden die deelnamen aan één van de protesten nadat veiligheidstroepen pepperspray hadden afgevuurd op aanhangers van de oppositie.
Het geweld vond plaats toen honderden demonstranten afgelopen zondag, 24 december, probeerden het stadhuis van Belgrado te bestormen om hun woede te uiten over de bekend gemaakte verkiezingsresultaten. De regerende Servische Progressieve Partij (SNS) heeft de verkiezingen gewonnen met 46,72 procent van de stemmen, aldus de staatsverkiezingscommissie.
Maar de belangrijkste oppositiealliantie, Servië tegen Geweld, die op de tweede plaats kwam met ongeveer een kwart van de uitgebrachte stemmen, beweerde dat de verkiezingen waren gestolen, vooral bij het stemmen op het stadsbestuur van Belgrado.
De Socialistische Partij van Servië van aftredend minister van Buitenlandse Zaken Ivica Dacic werd derde met ongeveer 7 procent van de stemmen. De parlementsverkiezingen, de vijfde sinds 2012, vielen samen met lokale verkiezingen in de meeste gemeenten, waaronder Belgrado en de noordelijke provincie Vojvodina.
Onafhankelijke waarnemers meldden echter honderden onregelmatigheden, waaronder de georganiseerde aankomst van kiezers bij stembureaus, het fotograferen van stembiljetten en procedurefouten. Ze zeiden dat er veel kiezers waren ‘binnengebracht’, onder meer uit het Servische deel van het etnisch verscheurde land Bosnië-Herzegovina, bekend als de Republika Srpska.
Vucic twijfelde niet aan de uitkomst. “Dit is een absolute overwinning en ik ben er blij mee”, zei hij. Toch wordt verwacht dat de controverse over de verkiezingen de poging van Servië om op een dag lid te worden van de Europese Unie zal ondermijnen. Het land staat ook onder druk vanwege de nauwe betrekkingen met Rusland, dat Oekraïne is binnengevallen, en de weigering om de voormalige provincie Kosovo als onafhankelijke natie te erkennen.
Er was de afgelopen dagen echter een kleine doorbraak in het Kosovo-dossier, toen Servië aankondigde dat het voertuigen met Kosovaarse kentekenplaten zou toestaan het land binnen te komen. Met de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo in 2008 van Servië, die Belgrado en zijn belangrijkste bondgenoten Rusland en China weigeren te erkennen, werden autoplaten een brandpunt van de weergave van nationale symbolen waar voormalige strijdende vijanden allebei bezwaar tegen hebben.
Tot nu toe konden voertuigen uit Kosovo of Servië alleen de grens oversteken als ze stickers plakten om de respectieve symbolen te verbergen.
De beslissing werd genomen om “vrijheid van verkeer voor alle voertuigen” vanuit Kosovo mogelijk te maken, zei het hoofd van het Servische bureau voor Kosovo, Petar Petkovic. Maar toen het land 2024 inging, leken de spanningen in het turbulente Balkanland nog lang niet voorbij.