Stichting Lezen en Schrijven schudt Nederland flink wakker
Stichting Lezen en Schrijven bestaat 20 jaar. Als samenleving bereikten we veel in de aanpak van laaggeletterdheid. Maar de stichting constateert dat het onvoldoende is. Het aantal mensen dat moeite heeft met lezen, schrijven, rekenen en met digitale vaardigheden, stijgt. Gebrek aan deze basisvaardigheden leidt tot ongelijke kansen en uitsluiting van onze samenleving. Daarom zei H.K.H. Prinses Laurentien van Oranje, oprichter van de stichting, vanmiddag dat er meer aandacht en urgentie nodig is.
Dat deed ze om 12.10 uur aan het Spui in Den Haag met meer dan 300 ervaringsdeskundigen, bekende Nederlanders, bestuurders, beleidsmakers, docenten, vrijwilligers en werkgevers. Samen schudden ze symbolisch met kleine én een 4-meterhoge wekker Nederland wakker. Om 12.10 uur gingen alle wekkers af en luidden de kerkklokken. Zo vroeg het gezelschap om urgentie en aandacht voor basisvaardigheden voor volwassenen. Want Prinses Laurentien van Oranje wil een doorbraak
Prinses Laurentien doet goed werk samen met alle medewerers aan de Stichting Lezen en Schrijven. Sinds 2004 bereikten ervaringsdeskundigen, overheden, werkgevers, organisaties, docenten en vrijwilligers veel in de aanpak van laaggeletterdheid. Meer dan 120.000 volwassenen zetten dankzij het overheidsprogramma Taal voor het leven de stap naar een cursus basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden).
Maar de Stichting Lezen en Schrijven constateert na 20 jaar: het doel om laaggeletterdheid uit Nederland te bannen, is niet behaald. Prinses Laurentien is teleurgesteld en dat zijn alle ervaringsdeskundigen en medewerkers die zich inzetten voor de laaggeletterden het hartgrondig met haar eens. Er moet een doorbraak komen. Geen ellenlange rapporten en commissies maar daden door voorbeelden waarbij online en maatwerk inspireren om mee te doen.
In 2004 waren 1,6 miljoen mensen laaggeletterd of laaggecijferd. Nu hebben in Nederland 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven of rekenen. Ze kunnen daardoor slecht meekomen op de arbeidsmarkt en in de samenleving.
De huidige aanpak bereikt minder dan 5 procent van de mensen om wie het gaat. Intussen stijgt het aantal, onder andere door arbeidsmigratie en vergrijzing. En door het sterk groeiende aantal jongeren met taal- en rekenachterstanden. Een derde van de vijftienjarigen heeft een achterstand. Daar moet iets op gevonden worden.
Zij zijn de volgende generatie volwassenen die onvoldoende meekomt door gebrek aan deze basisvaardigheden. Daarbij wordt de samenleving steeds ingewikkelder, bijvoorbeeld door de digitalisering. Digitalisering maakt het leven voor mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen moeilijker, niet makkelijker.
De gevolgen van beperkte basisvaardigheden zijn groot en hebben impact op het werk, financiën en gezondheid. Het leidt tot ongelijke kansen en uitsluiting in onze samenleving. Dit vindt Stichting Lezen en Schrijven, met iedereen die zich dagelijks inzet voor basisvaardigheden, onacceptabel.
Tijdens een jubileumevenement spraken onder anderen Jacco Vonhof (voorzitter raad van toezicht Stichting Lezen en Schrijven, voorzitter MKB-Nederland en eigenaar van een schoonmaakbedrijf), ervaringsdeskundigen en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, onderwijs en overheid met elkaar. Centrale vraag was: wat is er nodig voor een doorbraak om méér mensen te bereiken? De conclusie is: luister naar ervaringsdeskundigen en neem ze ook in dienst, maak beleid samen.
Je mag het bijna niet opschrijven maar de mensen zijn tegenwoordig te druk met de woke-agenda en 'hoe ze zich voelen'. Vrijheid om je eigen gender te beleven is essentieel maar het woord woke heeft tegenwoordig ook een negatieve kant. Het is vol van "ergens Niet bij mogen horen" en "heel exclusief en ook verstoten zijn." Er zijn zelfs hele competities in "wie het aller-zieligste is".
Dat is niet bepaald stimulerend. Dan is het heel moeilijk vol vertrouwen allemaal nieuwe basisvaardigheden aan te leren. En die groep die niet meedoet wordt maar steeds groter.
Vaak zijn het ook mensen met een migratie-achtergrond die van huis uit niet gesteund worden bij het aanleren van veranderingen. Er zijn ook kinderen die op een bijzondere school les zouden moeten krijgen maar het vervoer erheen ontbreekt. En dan al die loners die urenlang alleen zitten gamen. Of kinderen die ziek thus bijven omdat ze zonder dat de leerkrachten of ouders het weten veel gepest worden. Allemaal heel naar.
Toch kan er allemaal best iets aan worden gedaan. Maar daar moet dan ook vanuit de staat achter heen worden gezeten. En het vraagt om een creatieve benadering. Zonder status-verlies op je eigen niveau die lessen volgen moet net zo normaal zijn als naar de supermarkt gaan. Het zijn tenslotte die lessen die je bevrijden van afhankelijkheid van anderen en zij maken het leven straks een stuk gemakkelijker.
PRINSES LAURENTIEN: ANDERE TIJDEN ... ANDERE MENSEN ... ER MOET EEN DOORBRAAK KOMEN WAARDOOR VEEL MENSEN GRAAG DE LESSEN WILLEN VOLGEN....
FOTO: MARTIJ VAN BEEK