Mexico kiest eerste vrouwelijke en joodse president
WORTHY NEWS/DE COUTUREKRANT - 4 juni 2024 - MEXICO-STAD – In een historische stap heeft Mexico zijn eerste vrouwelijke en Joodse president gekozen, waarbij uit voorlopige resultaten bleek dat Claudia Sheinbaum de meeste stemmen kreeg. Sheinbaum, een klimaatwetenschapper, en de voormalige burgemeester van Mexico-Stad wonnen de grootste verkiezingen van het land in de geschiedenis, die overschaduwd werden door de moord op tientallen kandidaten.
Naast het kiezen van een nieuwe president kozen de kiezers ook leden van de wetgevende macht, negen gouverneurs en bijna 20.000 lokale functionarissen. Slechts enkele dagen voor de verkiezingen van zondag werd een burgemeesterskandidaat doodgeschoten in de zuidwestelijke staat Guerrero in Mexico.Alfredo Cabrera, die zich kandidaat stelde voor het burgemeesterschap van de stad Coyuca de Benítez, werd tijdens een campagnegebeurtenis door een schutter vermoord, zeiden getuigen.
Op videobeelden was te zien hoe hij supporters de hand schudde vóór zijn slotbijeenkomst in de staat Guerrero. Men kon zien dat iemand hem naderde toen plotseling zo'n vijftien schoten door de hele omgeving weergalmden. Ambtenaren van de staat Guerrero zeiden dat leden van de Mexicaanse Nationale Garde terugschoten en de schutter ter plaatse doodden. Door de moord komt het aantal vermoorde kandidaten in het verkiezingsseizoen van 2024 op 37, één meer dan tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2021, toen 36 kandidaten werden vermoord, aldus veiligheidsadviesbureau Integralia.
Het aanpakken van geweld in een land waar dit jaar al meer dan 15.000 moorden zijn gemeld, zal een cruciale taak zijn voor Sheinbaum. Ze spreekt zelden publiekelijk over haar joodse achtergrond en regeert als seculier-links.
Analisten zeiden dat de klimaatwetenschapper meeliftte op de golf van populariteit van haar oude politieke bondgenoot, de vertrekkende linkse president Andrés Manuel López Obrador, en hun Morena-partij. Sheinbaum zou Xóchitl Gálvez van de oppositiecoalitie verslaan bij de grootste verkiezingen in de geschiedenis van het land. Ruim 98 miljoen kiezers waren geregistreerd om te stemmen, en na de gewelddadige campagnecyclus zouden ruim 20.000 posities worden ingevuld.
Naast uitdagingen op het gebied van veiligheid en georganiseerde misdaad zullen energie en immigratie de toon zetten in de turbulente bilaterale relatie tussen de VS en Mexico. Terwijl haar aanhangers haar overwinning vierden, deelden de financiële markten dat optimisme niet.
De Mexicaanse peso daalde met ruim 4 procent in waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar, terwijl de lokale aandelenmarkt met ruim 2 procent kelderde na de grotere overwinning van Sheinbaum dan verwacht. De markten leken geschrokken van de belofte van Claudia Sheinbaum om de politieke koers van haar populistische voorganger voort te zetten, ondanks de ontevredenheid over het aanhoudende kartelgeweld, de waargenomen verzwakking van de democratische instellingen en de vrees onder beleggers dat een toch al vijandig klimaat nog veel erger zou kunnen worden.
In de handelsuren nadat de verkiezingsresultaten waren bekendgemaakt, daalde de Mexicaanse peso aanvankelijk met 3,5 procent in waarde tot ongeveer 17,62 naar $1, en maakte de Mexicaanse aandelenbeurs een duik van ruim 5 procent, zegt Gabriela Siller, analysedirecteur bij het in Nuevo Leon gevestigde bedrijf. Banco-basis.
Analisten zeiden dat de overwinning van Sheinbaum en een schijnbare supermeerderheid in het Congres voor haar Morena-partij de mogelijkheid openden van constitutionele veranderingen, die haar macht zouden kunnen vergroten en het kapitaal zouden kunnen doen vluchten.
De sterke peso – die gestaag steeg ten opzichte van de dollar dankzij de toegenomen geldovermakingen in het afgelopen jaar – was iets wat de vertrekkende president López Obrador als zijn prestatie beschouwde. Analisten suggereren echter dat de Mexicaanse munt al enige tijd overgewaardeerd is.
Nu de meeste stemmen geteld waren, had Sheinbaum ongeveer 60 procent van de stemmen, ongeveer twee keer zoveel als haar naaste concurrent, Xóchitl Gálvez, die ongeveer 28 procent kreeg. De lang uitgestelde eerste tellingen leverden haar ook een verpletterende overwinningsmarge op, zelfs hoger dan die van haar vertrekkende president Andrés Manuel López Obrador in 2018.
“Ook al steunde de meerderheid van de mensen ons project, het zal altijd onze plicht zijn om voor iedere Mexicaan te zorgen, zonder onderscheid”, zei de verkozen president in haar overwinningstoespraak. Ze zei eerder dat ze het geweld wilde aanpakken door de quasi-militaire Nationale Garde, opgericht door López Obrador, uit te breiden. Ze wil ook zijn strategie voortzetten om sociale problemen aan te pakken die zoveel jonge Mexicanen een gemakkelijk doelwit maken voor kartelrekrutering.
“Laat het duidelijk zijn: het betekent niet een ijzeren vuist, oorlogen of autoritarisme”, benadrukte Sheinbaum, verwijzend naar zorgen over de status van de democratie. Ze zei over haar aanpak om criminele bendes aan te pakken: “We zullen een strategie bevorderen om de oorzaken aan te pakken en doorgaan met het streven naar nul straffeloosheid.”
Sheinbaum heeft López Obrador geprezen en het “neoliberale” economische beleid de schuld gegeven van het veroordelen van miljoenen tot armoede. Ze beloofde een sterke verzorgingsstaat en prees Pemex, de grote staatsoliemaatschappij van Mexico, terwijl ze ook beloofde de nadruk te leggen op schone energie.
De Morena-partij die López Obrador heeft opgericht, waarin hij persoonlijk nog steeds veel populairder is dan Sheinbaum, leek op weg om de tweederde meerderheid te behalen die nodig is om de grondwet te wijzigen. López Obrador heeft al twintig grondwetswijzigingen geschetst die hij wil indienen, waaronder het elimineren van onafhankelijke toezichthoudende instanties en strengere beperkingen op particuliere investeringen.
Dat baart buitenlandse investeerders zorgen. López Obrador heeft al hard opgetreden tegen particuliere en buitenlandse investeringen in de energiesector en wil nu nieuwe industriële locaties verbieden in elk deel van Mexico dat kampt met waterschaarste – feitelijk het hele, economisch levendige noorden van het land.
Maar ook andere politieke bepalingen baren de Mexicanen zorgen en verdelen hen. De 61-jarige Sheinbaum leek zich bewust van de noodzaak om verdeeldheid te genezen. Maar het is niet duidelijk hoe ze verzoening zou kunnen bewerkstelligen in het door geweld geteisterde land.